Hollandalı gazeteci Olaf Koens, 1992 yılında Ukrayna’dan Gerze’ye kaçıp Gerze Limanı’na sığınarak binlerce Gerzeli’nin sevgili olan Aydın’ı çocuk kitabı haline getirdi. “Aydın: Bir Beyaz Balinanın Gerçek Hikâyesi” isimli kitabın tanıtım yazısı ise çok dikkat çekici: “Bazen bir hatıra ömrünüz boyunca sizinle kalır.”
2020 yılında ilçemizi ziyaret ederek Beyaz Balina Aydın hakkında bilgi ve fotoğraf toplayan Koens, bunları bir kitapta hikayeleştirerek çocukların okunması için satışa çıkardı. Türkçe yayımlanan ilk kitabı olan “Aydın” Can Yayınları’ndan çıkarken, yazarın yabancı bir ülkede yaşarken çocuk yaşta Türkiye kıyılarına vuran Aydın’dan çok etkilendiği ve bu hatıraların ona bu kitabı yazmaya teşvik ettiği kitabın arka kapağında yer alıyor.
Beyaz Balina Aydın’ın hikayesi
Ukrayna’nın Sivastopol Limanı’nda bulunan Beluga türü bir deniz canlısı olan Aydın, Rusya Bilimler Akademisi’ne bağlı “Hayvanlar Evolüsyon ve Morfolojisi Enstitüsü”nün araştırma havuzundan kaçmıştı. Asıl adı Tishka’ydi ve sekiz yaşındaydı. İngilizlere göre de, canlı “mayın taşıyıcısı” olarak yetiştirildiği Kazachi Koyu’ndaki askeri tesisten firar etmişti; oradaki rütbesi de “Çavuş”tu.
Sivastopol’e, Rusya ile Japonya arasından, Kuzey Buz Denizi’ndeki Bering Boğazı’ndan getirilmişti. 19 Eylül 1991’de; muazzam bir yağış ve sel sonrasında dolfinaryumun (yunusevinin) parçalanmış kafesinden kurtularak, yine Beluga türü başka bir balina Karadeniz’de özgür kalmıştı. Arkadaşı büyük ihtimalle yolda ölmüş, ondan hiç haber alınamamıştı. Büyük firar sonucunda yalnız kalan Aydın ise neler yaptığı belirsiz aylardan sonra, 275 Mil güneydeki Gerze kıyılarına ulaşmıştı. Ukrayna, balinanın geri verilmesini istiyordu. İngiltere Prensi Charles, balinanın hür yaşaması için kampanyaya katıldı. Paul McCartney, Gerze’de konser verme hazırlığına başladı. Ama mahkeme Aydın’ın Ukrayna’ya iadesine karar verdi.
Aydın, yakalanmasından 8 gün sonra teslim edildiği Ukraynalıların elinden kaçarak yeniden Gerze’ye geldi. Bir gün burada kalan Aydın, ortadan kayboldu. Aylar sonra Aydın, 18 Temmuz’da Gerze’de yapılan festival günü ortaya çıktı. Yazar Yalçın Bayer o günü şöyle anlatılıyor; " Festival töreni sırasında limana giren Aydın, hünerlerini sergileyerek halka bayram havası yaşattı. Rıhtım boyunca yavaş yavaş ilerleyerek tüm Gerzelilerin kendisine dokunmasına izin verdi. Bu, belki de Aydın’ın Gerze’ye vedasıydı."
Olaf Koens kimdir?
Olaf Koens 1985 yılında Châtillon-sur-Seine’da doğdu. Koens, Groningen ve Brüksel'de felsefe eğitimi aldı ve 2007 yılında Moskova'da muhabirliğe başladı. Hollandalı gazeteci Koens, ANP, Belgian Knack, Het Financieele Dagblad ve çeşitli Rus medya kuruluşları için yazdı. Şu anda Volkskrant, BNR Nieuwsradio ve RTL News için çalışıyor. Ticaret dergisi Villamedia tarafından 2014 yılında Yılın Gazetecisi seçilmiştir.
Kafkasya'da İp Cambazlığı (2012), Savaş ve Adalet (2015), Atlar Business Class Uçar (2019) ve Tanıdığım Tüm Ukraynalılar (2022) isimli çalışmaları daha önce Dünya’nın farklı yerlerinde kitaplaştırılmıştır.
